Er is een financieel conflict tussen Cornelis van Groenevelt en zijn zwager Paulus Rijmers. Van Groenevelt heeft geen vaste verblijfplaats, maar het lukt Rijmers hem eind 1664 te laten arresteren om een proces tegen hem te beginnen. Op 22 januari 1665 vragen de commissarissen van het Hof van Holland om dossiers of memories van beide partijen. Partijen hebben tot 5 februari de tijd om deze in te dienen. Adriaen Copmoijer, advocaat van Paulus Rijmers, overhandigde het dossier van de eisende partij. Het dossier waarin Van Groenevelt zich verweert ontbreekt, waarschijnlijk omdat hij overleed vóórdat zijn advocaat, Maerten Kemels, dat kon inleveren. Op 23 maart verklaarde Kemels dat zijn cliënt overleden is. Alleen uit het dossier van Rijmers valt de kwestie te herleiden:

Op 21 oktober 1652 stelde Cornelis van Groenevelt in Frankfurt voor notaris Johann Wilhelm Keil een procuratie op op naam van zijn vrouw Wilhelmina Sasbout. Hij machtigde haar om in Holland zijn roerende en onroerende goederen te verkopen en waardepapieren te verzilveren, ten behoeve van niet genoemde schuldeisers en voor een niet genoemd bedrag (STUK C). Wilhelmina Sasbout, die kennelijk in Den Haag woonde, liet op 11 november 1652 de in het Duits opgestelde procuratie vertalen door de Haagse notaris Adriaen van Warmenhuijsen (STUK C). Op 18 november stelde Delftse notaris Frans Bogaert de procuratie vervolgens op haar verzoek op naam van haar zuster Maria Sasbout, de echtgenote van Paulus Rijmers, op grond van zogenoemde clausule van substitutie (STUK D). Op 25 november 1664, in aanloop van het proces, zou Van Warmenhuijsen op verzoek van Cornelis van Groenevelt verklaren dat het een simpele en ondershandse procuratie betrof zonder clausule van substitutie. (1)

De volgende dag, 19 november 1652, leenden Maria Sasbout en haar echtgenote Paulus Rijmers, wonende in Delft, Wilhelmina Sasbout 1200 gulden tegen 4% rente. In een onderhandse overeenkomst werd afgesproken dat Wilhelmina de lening terug zou betalen uit toekomstige tegoeden van haar vader (vermoedelijk zinspelend op een erfenis vader Sasbout Souburgh die in oktober 1653 zou overlijden in Dordrecht) en opbrengsten uit land in Holland en Brabant (STUK D).

Of Wilhelmina met de geleende 1200 gulden een of meer schuldeisers van Cornelis van Groenevelt heeft afgelost, is verder niet bekend. Het lukt haar in elk geval niet de geleende som van 1200 gulden inclusief rente volledig terug te betalen aan haar zuster en zwager. Van Groenevelt is schuldeiser van een zekere Cornelis Arijense Ruijter de Jonge. De opbrengst van een stuk land in Brabant, dat het laatst aan Ruijter had toebehoord, bleek onvoldoende om de lening terug te betalen (STUK B). Maria Sasbout is preferente schuldeiser en kreeg uit de verkoop 900 gulden, maar na aftrek van kosten, blijft er slechts 759 gulden over, dus lang niet genoem om de 1200 gulden plus rente af te lossen. Over een afrekening van de erfenis van haar vader Sasbout Souburgh is in de stukken overigens geen sprake meer.

De ingediende bewijsstukken van de eisende partij verwijzen niet naar de notariële verklaring die Cornelis van Groenevelt op 29 april 1656 in Delft had afgelegd. Hij verklaarde toen dat Cornelis Ruijter de Jonge hem 1200 gulden schuldig was en dat dat kapitaal, per 1 mei zou vrijkomen en door Maria Sasbout in ontvangst zou worden genomen.

In aanloop van het proces verklaarde in Den Haag op 24 november 1664 Raphel Appelbe op verzoek van Paulus Rijmers, samen met een zekere Cornelis Henricus Van Groeningen uit Rotterdam, dat Cornelis van Groenevelt nergens in “Hollandt ofte op andere plaetsen huijsshoudinge ofte fixum domicilium is hebbende als buijten dese provintie dan hier dan daer sijnde”. In de ingeleverde bewijsstukken beklaagt Rijmers zich dat Van Groenevelt “woonplaats noch goederen” heeft in de Nederlanden en dat hij, Rijmers, veel geduld heeft moeten hebben gedurende de periode dat Van Groenevelt weer in Holland verbleef (STUK B). Van Groenevelt wordt gearresteerd op verzoek van Rijmers, zonder twijfel op grond van het gegeven dat Van Groenevelt geen vaste woonplaats had. Die arrestatie zal dus ná 24 november 1664 hebben plaatsgevonden.

Op 23 december dat jaar wordt Van Groenevelt op borgtocht vrijgelaten mits hij de onkosten betaalt vanwege zijn verblijf, eerst in de Castelijnije van het Hof van Holland en vervolgens in de Voorpoort of Gevangenpoort. Daarvoor stond zijn zuster, Pleuntje Jacobs van Groenevelt, weduwe van Sacharias Vosdingen, borg (STUK K). Op 3 juli 1669 zou zij via volmacht aan de Delftse notaris Johan Spoors 106 gulden met rente op Wilhelmina van Groenevelt proberen te verhalen, verwijzend naar een obligatie die Cornelis van Groenevelt op 23 december 1664 had ondertekend (2).

1) Gemeentearchief Den Haag, ONA 390, notaris Pieter van Swieten, f. 231.

2) “Op huijden den 3 julij 1669 compareerde voor mijn Johan van der Vijver notaris publijcq bij den Ed. Hove van Holland geadmitteert in s Gravenhage residerende mitsgaders ter presentie van de so onderges[chreven] getuygher Appolonia Jacobs dr. van Groeneveld woonachtigh in s Gravenhage voorsr[even?] de welke verklaarde geconstitueert ende volmaghtigh gemaackt te hebben sulx zij doet bij de here Johan Spoore mede notaris ende procureur tot Delfft. Specialijck omme uijt haar constituantens naeme ende van harent wegens metter naeme ist doenlyck te acte[?] bij middelen van Justitie ist ende ontvang des als soodanige een hondert ende ses gulden metten interesse vandien als haar constituate dinghdelijcq competerende is van juffr[ouw] Wilhelmina Sasboud weduwe ende boedelhoudster van za. Corn[eli]s van Groenevelt, ist zeeckere acte van Obligatoir by den voorn[oemde] Groenevelt ten behoeve van haer constituante geteijckent in dato den 23 dec[embe]r 1664, alle te ruyme eede te vervolgd. Ten uijt eijnde toe Cum potistaete substituendi ad lites in communi et optima forma alles met belofte van ratificatie onder verband van haer persoon ende goederen ten bedwange als naer reghte aldus gedaan ende gepasseert ter comptoirre mijns notarii ter presentie van Evert Houtuyijn ende Jan Gerritssen (Verb)bloen Mr. Cleermaker als gelofwaardige getuijgen hier toe gerequireert.

[Getekend] Aplonia Jacobs van Groenevelt / E. Houttuijn / Jan Gerritssen bloen

Te Oirconde J. v. Vijver. Nots. Publ. 1669.”

Uit: Gemeentearchief Den Haag, notaris J. van de Vijver, ONA 227, f. 387.

TRANSCRIPTIE DOSSIER HOF VAN HOLLAND

Nationaal Archief, Den Haag, Hof van Holland, nummer   toegang 3.03.01.01, inventarisnummer 11826. Paulus Reijners (Rijmers), eiser, contra Cornelis van Groenevelt, gedaagde, over een schuldvordering ter zake van een obligatie en schadeloosstelling van een borgtocht (waarbij gedaagde Van Groenevelt in arrest werd genomen), 1664-1665.

[Stuk A]

Inventaris van de stukken die Adriaen Copmoijer, advocaat van Paulus Rijmers, in 1665 heeft ingediend bij commissarissen van het Hof van Holland om zijn standpunt in de zaak tegen zijn zwager te onderbouwen.

Invent[ari]s

Paulus Reijners woonende tot Delft imp[etran]t van mand[emen]t van arrest onder R.A. / Contra / Cornelis van Groenevelt gearresteerde int voors[chreven] cas ter andere

Werve advocaat A. Copmoijer

Inventaris van de acte stucken ende munimenten gedaen maecken ende den Hove van Holl[an]t, overgegeven wtten naem ende van wegen Paulus Reymers woonende tot Delft imp[etran]t van mand[emen]t, van arrest ende R.A. ter eenre op ende tegens Cornelis van Groenevelt gearresteerde int selve cas ter andere sijde.

Eerstel[ijk] ende alvooren soo produc[eer]t de voors[chreven] appel[an]t, imp[etran]t, desen sijnen jegenwoordigen invent[ari]s gegt[?]

Also de imp[etran]t selfs voor Ed. Mog. in persoon gecom[peteer]t is soo is alhier onnodig eenighe procurat[ie] te exhiberen

Noch produc[eer]t de voors[chreven] imp[etran]t sijne wel gesondeerde schriftuijre van memorie bij synen ad[vocaa]t gedaen Onder[?] ende teijckenen gegt[?]. Mette letter B

Inhouden vant I, VII, IX, XII, XIII, XIIII, XXXII, XXXIII ende XXXIIII articelen van de voors[chreven] memorie is naaratijf illatijf ende in consesso ende mitsdien tgeen bewijs vereijsschende

Produceert noch de voors[chreven] imp[etran]t copie autentijck vande procuratie bij de ged[aagd]e op sijn huijsvrouw Willemina van Groenevelt onder zijn handt ende signatuijre verleden ende gepass[eer]t beginnende hier ondergeschreve etc. end in dato den XXI october 1652 gegt. Mette letter C

Dienende tot bewijs van het II ende II articul van voors[chreven] memorie.

Exhibeert noch de voornoemde imp[etran]t copie authentijck van seeckere procuratie bij Willemina van Groenevelt huijsvrouw vanden ged[aagd]e in desen op de huijsvrouw van de imp[etran]t, ende seeckere get[uigen] tot Delft verleden ende gepass[eer]t beginnen[de] ende in dato op huijden den 18en november 1652 comp[areer]de voor mij Etc. gegt met D

Bewysende daermede het IIII en VIII art[ikel] van de voors[chreven] memorie

Produceert noch de voors[chreven] imp[etran]t copie autentijck vande obliga[ti]e vande huysv[rouw] van[den] ged[aagd]e maesen[?] ten behoeve van de imp[etran]t, onder haer hant ende signatuyre verleden ende gepasseert, beginnende na ondergeschreve etc. ende in dato den XXen november 1652 gegt. met E

Omme daermede te bewijsen het Vden en VI art. van de voors[chreven] memorie.

Exhibeert noch de voors[chreven] imp[etran]t copie autentijck vande staet van preferentie van de penn[ingen] geproced[eer]t van seecker stuxken landt toebehoordt hebbende Cors. Ariense Ruyter den Jongen beginnende staedt van preferentie ende in dato den 2e maertii 1661 gegt. met F

Verifierende daermede het Xe art[ikel] van[den] voors[chreven] memorie

Produceert noch de voors[chreven] imp[etrant] copie autentijck van seeckere req[uiran]te bij Maria Sasbout huysv[rouw] vande imp[etran]t, in desen aen desen Ed. Hove gepres[enteer]t ende app[eleer]t, in margine vanden staende geg… beginnende de req[uiran]te geeft eerbiedel[ijk] te kennen etc. ende het app[el][?] in dato den 16en september 1661 gegt. G

Dienende tot bewijs van het XIe articul vande voors[chreven] memorie

Exhib[eer]t, noch de voors[chreven] imp[etran] het mand[emen]t van arrest ende R.A. bij hem van desen Ed. hove gew[..]t beginnende den president ende raden etc. ende ende in dato den XXIIIIe november 1664 metten relatie vanden deurw.[?] daer annex die t’selve mand[emen]t naer eijs forme ende inhouden geexpl[iceert] ende te welck[?] geleijt heeft t’samen gegt. met H

Bewijsende daermede het XV ende XVI articlen van de voors[chreven] memorie.

De voors[chreven] imp[etran]t produceert noch het verbael voor d’h[e]ren ende mr. Aelbrecht Nierop ende Cornelis Flannius raden ord[inari]s aen[?] den voors[chreven] hove gehouden hebbende tot adj[udan]t Willem Dedel substituijt griffier in den selven hove inhoudende Eijsch . repl[iek] ende dupl[iek] mitsg[ade]rs het app.t dispositijf daerop gevolcht waer bij geordon[neer]t is dese saecke op alles te bescrijven bij memorien ende advertisse  menten van rechten beginnende: wt crachte van seecker etc. ende in dato den XI decemb. 1664 gegt. met J

Ferifierende daermede het XVIIe, XVIIIe, XIX XX, XXI, XXII, XXIII, XXV, XXIX ende XXX art[ikel] van de voors[chreven] memorie

Produceert noch de voors[chreven] imp[etran]t het tweede verbael voorde heeren Mierop ende vanden Hoonaert gecooren hebbende de gemelte adj[udan]t inhoudende .. acte van cautie beginnende wt craqchte van etc. ende in dato den XXIIII december 1664 gegt. met K

Bewijsen[de] daermede het XXVIIe ende XXVIII art[ikel] vande voors[chreven] memorie

Produ[ceer]t noch de voors[chreven] imp[etran]t de acte van gedient waer bij blijckt dat binnen behoorel[ijke] tijt van acten ende minimenten[?] gedient ende rechte versocht is ged[aagd]e met L

Dienende tot bewijs van het XXXIe art[ikel] van[den] voors[chreven] memorie

.. ende ten laetsen soo produc[eer]t de voors[chreven] imp[etran]t sijne wel gefondeerde scriftuijre van addtt w bij sijnen ad[vocaa]t in desen gedaen maecken ende teijckenen ggt (ist noot), met M

1. van Wesue 1665 A Copmoijer

[Stuk B]

Memorie / Paulus Reynensen woonen[de] tot Delft imp[etran]t van mand[emen]t van arrest ende v.a. / Contra / Cornelis van Groenevelt gearres[teer]de ende ged[aagd]de uit voors[chreven] cas ter andere sijde [ondertekend: V. Werve ad[vocaa]t Copmoijer p[rocureu]r

Memorien ende advertissementen van rechten[?] gedaen maeckent aen de den Ed. Hove van Holl[an]t overgegeven wtten naem ende van wegen Paulus Reymers woonende tot Delft imp[etran]t, van mand[emen]t van arrest ende t A ter eenre op ende jegens Cornelis van Groenevelt gearrest[eerd]e ende ged[aagd]e int selve cas ter andere sijde. … tot dien eijnde dat bij sententie diffinitijf van desen hove geseijt ge… ende wtte gesproocken sal werden tot voordeel meeninghe ende intentie vande vroos[schreven] imp[etran]t ende tot schade ende achterdeel van[den] ged[aagd]e als dat de voors[chreven] imp[etran]t met goede ende welgesondeerde saecken haer aen desen hove hebben geaddress[eer]t, mand[emen]t van arrest ende v[oorschreven]: A geob[…]t wt crachten vandien de ged[aagd]de gedaen dachvaerden hebben ten seeckeren begin dage voor desen hove doende ten dage diendende haeren welgesonden eijsch ende conclusie als apud acta ende dat daer en tegen de voors[chreven] ged[aagd]e mett quade ende ongesonde seacken sich met gelijcke seacken daermede beholpen ende jegens de voors[chreven] dachvaerdinge sich geoppos[itioneer]t hebben nemen[de] ten dage dienende naer sijne schant.. sijne ongefondeerde contrarie conslusie alsmede apud acta sal daeromme ende om redenen wille hier naervolgende de im[eran]te toegewesen werden haeren eijsch ende concl[usi]e in desen apud acta gedaen ende genomen ofte sullen haer geadjudic[eer]t werden alsulcken fine[?] ende concke[?] als het hoff wt des seacken gelegenth[ei]t beomdert[?] sullen de imp[etran]ts oirbaeren te coelen[?] ende beste mogen volgen.

Omme tot welcken ofte tot anderen alsulcken finen[?] ende conclusie te mogen ende connen te geraecken soo poseert ende articul[eer]t Adriaen Copmoijer als procureur vande voornoemde imp[etrant]s de redenen middelen ende motiven breeder hier naervolgende verhopende daer wt te goedt recht van de selve sijne m[eeste]rs den rechten genoech sijnde te sullen verifaeren ende t’contrare gesustuneerde van de voors[chreven] ged[aeg]de te sullen wederleggen sonder hem nochtans tot eenige overtollige preuve te willen adstringeren daer van wel expresse protesterende bij desen implorerende in ende op alles ende nobile ende goedertieren officium van Ed. Mog.

Ende omme mijn es gren van de gelegentheijt deser saecke te onderrechten soo seijt Adriaen Capmoijer als procur[eur] vande imp[etran]t ende waerheijt is sulcx

Dat den ged[aagd]e op den XXIen octob[er] 1652 binnen Franckfurt heeft gepass[eer]t, ende verleden seeckere ampele procuratie op sijne huijsvrouw Willemina van Groenevelt.

Onder andere inhouden[de] de clausule van substitutie

Wt crachte van welcke clausule den ged[aagd]e voors[chreven] huijvrouw op den 18en novemb[er] daer aen volgende wederom voor not[ari]s ende getuijgen binnen Delft procuratie heeft gepass[eer]t op haere suster Maria Sasbout huijsvrouwe vanden imp[etrant]

Welcke den imp[etran]te huijsvrouw aenden ged[aagd]e voors[chreven] huysv[rouw] den daechs daer aen volgende den XIX der selver maendt heeft aengetelt een somme van twaelff hondert g[u]l[den].

Waer van obligatie onder de handt is gegegen [sic! gegeven] tot betalinge vandien metten interesse jegens vier ten hondert in int jaer.

Ende dat op hope dat den imp[etran]t ofte wel desselfs huijsvrouw het voors[chreven] capitael ende de te verloopen interessen vandien wederom souden connen invorderen ende ontvangen van de debiteuren van[den] ge[aagd]e in desen

In gevolge vande voors[chreven] procuratie bij de huijsvrouw vande ged[aagd]e op des imp[etran]ts huijsvrouw gepass[eer]t

Soo is deselve hope den imp[etran]t, soodanich gefailleert dat van allen niet meer suijvers[?] en is gecomen als ontrent negen hondert guldens.

Van welcke ontrent 900 gl 759 gl bij den imp[etran]t, sijn getrocken bij preferentie wtte cooppenn[ingen] van eene mergen 450 roeden landts gelegen aen Hendrick Iden Steech in Schilmans Kinderen Ambacht ende toegecomen hebbende Cornelis Arijense Ruijter de Jonge.

Ende voor het lichten van welcke somme van 759 gl wtte preferentie den imp[etran]t hem selven heeft moeten stellen als borge.

Waermede alsoo nergens[?] naer en was voldaen den inhouden vande voors[chreven] obligatie bij de huijsvrouw van de ged[aagd]e als boven ten behoeve van den imp[etran]t gegeven

Ende dat den ged[aagd]e noch woonplaetse noch goederen in dese landen en hadde

Soo heeft den imp[etran]t moeten patienteren ter tijd ende wijle toe den ged[aagd]e alhier in Hollant is gecomen.

Als wanneer den imp[etran]t hem heeft geadresseert aen dese Ed. Hove ende geimpertineert[?] mand[emen]t van arrest op den persoon vande ged[aagd]de ende voorts in [?]

Geeve aende ged[aagd]e behoorel gedaen gedaen exploiteren

Ende bij de ged[aagd]e versochte sijnde te compareren voor twee heeren commiss[arissen].

Soo is aldaer van wegen den imp[etran]t eijsch gedaen ende geconclud[eer]t dat het arrest als wel ende te recht gedaen stadthouden ende volcomen effect sorteren sal

Ende dat de ged[aagd]e sal kennen ofte ontkennen sal ten bona fide de voor[schreven] schriftel[ijke] obligatie[?]

Ende voorts bij sententie van desen hove gecondemn[eer]t werden de voors[chreven] 1200 gl. cap[itaa]l metten interest vandien tsedert de voors[chreven] 19en nov[ember] 1652 totte volle ende effectuwe voldoeninghe toe aenden imp[etran]t op te legge ende betalen.

Ende bij provisie te namptiseren

Afslaende de voors[chreven] 900 gl. ofte soo veel minder als afslach moet strecken

Dat van gelycke de ged[aagd]e gecond[emneer]t sal worden den imp[etran]t, vande voors[chreven] geinterponeerde borgtochte te indemneeren costeloos ende schadeloos te houden.

Maeckende eijsch van costen schaden ende interessen

Waerjegens op de ged[aag]de sijnde genomen contrare conclu[sie]

Bij parthen hic ende pepers[eer]t voor respe, ende u.. rest…

Soo is geordonn[eer]t andermael te compareren van commiss[ariss]en

Alwaer de ged[aagd]e bij provisie onder […] cautie wtte arrest is ontslagen.

Ende is nadeerhandt bij verdrach van parthen voor de selve heeren commiss[ariss]en geordonn[eer]t, dese saecke te beschrijven bij memorie ende advertissementen van rechten

Te leveren binnen 14 dagen in de ge… van desen hove op peijne van versteecken.

Afirmeren[?] ten welcken app[an]te dispositijf dient de voors[chreven] Copmoijer van dese sijne jegenwoordich memorie

Ende also niet meer en is geseijt eenighe […] belooven:

Soo persist[eer]t de voors[chreven] Copmoijer nomine aaup supra bij alle te gene … : is

Ontkennende voorts generalende speciael alle het verder frivool ende ongesondt, voorstelt van de voor[schreven] ged[aagd]e en imp[etran]t in sijn goet rechten prejusditiabel

[ondertekend] A. van Wesue [?] 1665

Stuk C

Procuratie / C / A Copmoijer p[rodureu]r

Ick hier ondergeschreven bekenne opentlijck met desen brieff, dat ick in bester ende bestendichster forme, als sulcx ijder oordts gebruijckende ende gewoonheijt naer volgen sal, kan ofte mach, mijn gewelts overgeven hebbende, overgeven dien oock hiermede in cracht desen mij[n]e veel geerde ende geliefde wettelijcke huijsvrouwe Willemine van Grunevelt mijne goederen die sich in Holland als huijs, hoff, lant, renht ende anderen brieff, schultbrieff, ende gelden bij ijder van waer sij staen ende behoren in te nemen, die onbeweechelijck te vercopen, oock met leggert varent[?] t’haren besten gevallen te disponneren over innemingh ende leveringe soo goet als sij immer kan ende mach te quiteren de schultluijden. Ende onbetaelders ijder plaets gebruijck naer voorbericht te citeren, formelijck claghte aen te stellen den kr…men[?] rechters te bevestigen, in tegendeel te excipieren in alle saecken in beslutinge. Om en tot ons oordeel te bidden die achte nemen offe daer van soot niet gewierde te appelleren die appelationes te vervoeren ende sulcx alles ende ijder met mijne, soo veel beweegh als onbewegelijcken goederen voor te nemen te handelen te doen ende te laten als off ick haer eegade ende geweltgever selfs bij hande ware, oock in ofte meer oover verhaelde in hare plaetse te setten, deselve daer het vannoden sij te revoceren, ende desen gewelt te reaffirmeren. Ende wat alsoo voor gedachten mijne lieve huijsvrou, ofte hare gesubstitueerde mijner goederen weges handelen, doen ende laeten werden, dat alles ende wat met recht erkent wert, wil ick geweltgever aengenaem[?] waer mijner hoeff ende goederen in dien geval oock mijn huijsvrou ofte haren gesubstitueerde meerder gewelt ofte machts dan hier in begrepen van noden mochten hebben, soo veele als henluden te hebben met recht erkent worde, sulcx alles wil ick nu voor alsdan, ende dan voor al hun henluijden hier mede inder bester form overgegeven ende toegestelt hebben ende desen alles tot waerer oordtkont is desen volmacht met mijnen name eijgenhandich onder oock mijnen pitsier vercrachticht worde, soo geschiet in F[r]anckfurt den XXIe october deses XVI C tweeenvijftich jaers. Ende was onderteijckent Cornelis van Groenevelt, hebbende daer nevens den opgedruckt pitsier in roden lacke. Georgh Tilman Granssen als Ersuchter Zeug Hans Rupprecht als Ersuchter xx attestor Ego Johanne Wilhelmi Keil civit Francof. notarij ces[?] publ. et jurato sigilla meo et propria manu mea subscripti met den segel daer neffens opgedruckt in roden wassche met papier overdeckt. Lager stont dat desen dusdanigen bij mij ondergeschr[reven] oprechtelijcken getransporteert ende in substantie accorderende bevonden is, als oock mette respective onderteijkeninge. Ende besegelt heden betuich ick met mijn signature in s’Gravenhage den XIe november 1652. Ende was onderteijckent A. Warmenhuijse. Noch lager stont, naer gedane collatie mettet voors[chreven] translaet accorderende bevonden op den XVIII november 1652 binnen Delft ende was get[uige] C.C. van Vliet not[ari]s publ. Noch lager stond naer weder collatie mette voor[schreven] copie accorderende bevonden ten dage voor v[oor]s[chreven] F. Boogert not[ari]s. publ.

Naer gedane collatie is dese mette originele copie accorderende bevonden op den XXVIIen februarij 1665 Bij mij in s Gravenhage residerende Johannes Reim[?] Not[ari]s Publ[icq].

Stuk D

Origineel in Delft, Oud notarieel archief, inv.nr. 1999, notaris Frans Boogert, 1652-1653, fol. 245r.

Procuratie / D

Copia J. van Nierop

Op den XVIIIen november XVI C tweeenvijftich compareerde voor mij Frans Bogaert openbaer not[ari]s bijden Hove van Holland geadmitteert binnen Delft residerende voorden onderges[chreven] getuijgen juffrou Willemina van Groenevelt, huijsvrou vanden heer Cornelis van Groenevelt, jegenwoordich sijnde binnen dese stadt ende heeft uijt crachte vande clausule van substitutie geinsereert inde procuratie van haren voors[chreven] man gepasseert op ten XXIen october lestleden ende geteijckent neffens George Tilman Grancksen Ersucht Zeug, Hansen Huijbrechtsen als Ersuchter zeug ende Johanni Wilhelmi Keil, civis francof. nota[ari]s publ. daer van translaet uijtte hoochduijtse taele gedaen door den not[ari]s Warmehuijse in s Gravenhage ons not[ari]s ende getuijgen heeft gebleecken ende verthoont is dienvolgende gesubstitueert in haer stede gestelt Maria Sasboutsen hr? huijsvrou van mr. Pauwels Reijnders hare suster om van harent wegen te heffen beuren, ende ontfangen alle sodanige penn[ing]en als haer sus[?] competerende van mr. Sasbout Souburgh haren [niet ingevuld] mitsgaders oock alle sodanige andere penn[ing]en als sij comp[aran]te ofte haeren man hier te lande alsmede in Braband uijtstaende soude mogen hebben daer sij de originele brieven ende obligatien aende gesubstituteerde sal overleveren ende onwillige betaelders met middelen van justitie te compelleren mogen tot dien eijnde alle dagen ende termijnen van rechten te doen observeren, vonnisse te obtineren t selve ter executie te leggen, daer van te appelleren ofte reformeren, oock te mogen transigeeren ende accorderen quitantie van haren ontfanck te passeren procuratorem ad lites te substitueren ende voorts desen aengeande te doen ende verrichten wes sij comp[aran]te selfs present sijnde soude kunnen ofte mogen doen alwaert dat de saecke naerder last requireerde beloofde echter van waerden[?] te houden t’gene bij haere gesubstitueerde verricht sal worden. Onder den verbande als naer rechten. Verleden binnen Delft ter presentie van Huijch Jantssen Brouwer ende Aelbrecht Schoonhoven beijde getuijgen die de originele minute deses neffens de compar[eran]te ende mij notario mede onderteijckent hebben. Onder stont t welck ick affimente F Bogaert not[ari]s publ.

Naer gedaene collatie is dese met sijne originele accordeerende bevonden op den XXVIIen februarij 1665. Bij mij s’Gravenhage residerende Johannes Rein[?] not[ari]s publ.

STUK E

Obligatie / E

Copie

Ick ondergesr[even] Jous v[rouwe]n[?] van Groeneveld, verklaare bij dessen, mijn broeder Pouwels Rhijnders, de somme van twaalfthondert gll metten interesse van dien, jegens penningh vier van t hondert in ’t jaar, wel ende deughdelijck schuldigh te weesen, den eersten penningen metten lesten, beloov[end]e oversulx der voornoemden te betalen, verclaarde oversulx te weesen haar leste payijment, .. voor’t geene voors[chreven] staat, mijn persoon ende alle mijne goederen, roerende ende onroerende, maackende deselve subject allen rechten ende rechteren in oirconde desen get[ekend] op den XIX nov[ember] 1652 ende was onderteekent Willemijna van Groeneveldt

Naar gedaane Collatie is dese met de originele gedateert en[de] get[ekend] als booven accorderende bevonden bij ondergesch[reven] not[ari]s op den 19 januarij 1665

Joh. van Dors not[ari]s publ. 1665

STUK F

Jve [=?] Sasbout F

Debeth[?] sigillum / Copie

[In linker marge:] Coram d. Heeren ende[?] Anthonij vander Mast ende Pouwels hHallingh op den tweede den martii 1661.

Staet van preferentie vande penningen geprocedeert van seecker stucxen lants groot tienhont vijftich roeden gelegen aen Hendrick Idensteech in Schiltmans Kinderen Ambacht laetst toebehoort hebbende Cornelis Ariens Ruijter den Jongen

Vande voors[chreven] tien hont vijftich roeden lants is geprocedeert de somme van 900.0.0

Item van de vruchten daer op staende mede bij publijque vercoopingen  tsamen 23.3.0

Somt t samen 923:3:0

Ende den vuijt geeft dear tegens bij den procureur Jager de Jonge (als bij mannen vanden hove ende hooge vierschaere van Suijthollandt geauthoriseert sijnde tot het vercoopen vande voorscreve goederen) bedraeght volgens  het sloth van sijne rekeningen fol. 7 88# 1 st. 8 p[enningen] affgetrocken sijnde vande voorscreve 923 #: 3 st[uiver] blijft alnoch suyver over de somme van 835:1:8

Waer inne eerst ende voor allen anderen werden geprefer[eer]t de heeren commissarissen ende secretaris vmet haere leges tsamen tot 6:0:0

T recht van consignatie 14:0:0

D’acte van preferentie 2: 0:0

T recht van cleijn segel 0:16:0

T aenteijckenden vanden crediteuren 1:5:0

Voort aenscrijve vandeselve 1:5:0

Voor den clercq van de secret[ari]s 1:4:0

De colffdragers die opt houde vanden preferentie hebben gepast ende tweemael overgevaren 2:10:0

Tsamen 29:0:0

De welcke vande voors[chreven] 835 # 1 st. 8 penningen affgetrocken sijnde blijft noch over 806:1:0

Waer inne wijders voor alles anderen geprefereert wert Abraham Versteech met de somme van drijendartich guldens veertien stuijvers over de verpondinge hooge ende lagen omslach vant voors[chreven] lant. Vervallen inde jaeren 1658, 1659 ende 1660 dus alhier deselve somme van 33:14:0

Ende noch over den hoogen omslach vanden selven jaere 1660 staet vant selve lant te betalen 1:10:0

Waer aen volgen sal Willem Pasman met de somme van elff gulden over salaris bij hem verdient in het interpondich[?] vant willich decreet vant voorscreve lant alsoo mannen vanden hove ende hooge vierschaere voornoemt bij verclaeringe vanden cooper ende vercooper daer op speciael[ijk] gehoort sijnde is gebleken dat niettegenstaende de voorwaerden inhouden dat de costen van decreet bij den cooper soude moeten werden gedragen, evenwel onder haer gesijt is in presentie vande houdersse vanden volgenden brieff, dat den cooper niet meer soude betaelen als zeven gulden ende tien stuijvers vermits sij meijnden ende ter secretarije deser stede bevroecht hadden, dat de voorscreve costen niet meerder souden beloopen ende dienvolgende stellende alhier noch aen costen ter saecke alsvooren boven de gemelte VII # II st. deselve somme van 11:0:0. Ende inde resterende somme van 759 # 17 st. 8 penningen wert geprefereert Maria Zasbout als gesubstitueerde van Wilhelmina van Groenevelt, die last ende procuratie hadde van Cornelis van Groenevelt haeren man in minderinge van seeckeren schepenen custingh brieve van daete den eersten martii XVI C eenenvijftich gepasseert voor schouth ende heemraden van Hendrick Iden Ambacht verleeden bij Cornelis Arienssen Ruijter den Jongen voornoemt Inhoudende per leste[?] de somme van een duijsent acht entnegentich guldens capitael, ende vijff jaeren interest tegens vijff ten hondert int jaer. dus Xen[?] 759:17:8

Gereserveert deselvde ende allen anderen haer voorder recht om nae tselve te institueren daer ende soo sij des te rade werden sullen te behooren.

Aldus gedaen gearresteert ende desen staet geformeert ten dage ende bij d[e] heeren inden hooffen van desen genoemt.

Accordeert met den orgineelen staet van preferentie naer gedaene collatie jegens denselven op den XXIII maert XVI C eenentsestich

Rugd[?] Attestor / Ten[?] absentie van secret[ari]s / [getekend:] T[?] van Nasch 1661

STUK G

Copie re[quiran]te ende app[llan]t / Maria Sasbout / G

Copye.

Aen den Hove van Hollant

Geeft eerbide[lijk] te kennen Maria Sasbouts huijsvrouwe van Poulis Reynsbouts woonen[de] tot Delft als gesubstitueerd van haere suster Willemijna Sasbouts huijsvrouwe van Corn[elis] van Groenevelt, gemachtigchte bij procuratie vanden voorn[oemde] Corn[elis] van Groenevelt haeren man, jegenwoordich in Duijtslant, dat sij supplte inde v[oor]s[eijde] qual[itei]t geprosedeert[?] sijnde met de somme van acht hondert guldens wt provenu ofte coosse van eenen mergen vier hont 50 lants gelegen aen Hendrick Iden Stech in Schilmans Kinderen Ambacht ende voorde lightinge vande v[oor]s[eijde penninge niet connen stelle eenige cautie subjet de vierschaere van Zuijt Hollant, waer onder het lant gelegen is, ende daer de cooppenningen mede sijn geconfisceert den Heere VSecretarissen van de voorzijden vierschaere heeft gepresenteert tot coutie om van te stellen haeren voorn. man Paulis Reyndertsen wooen[de] tot Delft, ende aldaer soodaenige onroerende goedere besittende dat hij bij … acte van Schepenen der voorsijde stede verclaert is door de voors. somme ende meeder sufffant te wesen op welcke voorsijde acte van justivicatie oft wel gemelten heere Secretari[i]s onder wien de wpenning. Geconfigneert leggen de selve  … ende onder xx behooren te laeten volgen, de wijle immers is geen .. gecondeert is, dat imant niet peijse conde stelle couti subjet der Rechter daer de prevren. Is gevallen, daer mede van sijne Penningen soude wesen verstecken, als echter gestelt cas werden coutie de .. van desen hove soo . echt sulck dat der voorn[oemde] heere Secr[etari]s vanden hove ende hooge xx van Zuytholl[an]t .. maeckt omme de voorschreven .. onder de binn van den voorschreven cautie te laete volgen ten sij hem sulck bij desen hove expresselijck werden geordonneert midts welcke wert de … genootsaeckt haer te keeren tot uwe E.d. Mo.  Versoecken dat den ger.. heere Secr[tari]s mach werden geordon[neer]t die voorschreven penningen onder de binnefitie vande voorschreven pegrenter ende alreede bij de gerechte van Delft gejustiviceert coutie te laete volgen t’welck doed.. ende was gesteeck , .. in margine stont aldus bij byden .. deurw[aerde]r/? hier toe verscoht van wegen de. Hoo. E.V. belastt die Secreatris van de Hove werscheenen van Zuytholl[an]t d acht hondert gul. Is desen ver.. aan de suppl[ian]t onder de gestelde cautie van Paulis Reijnders te laeten volgen midts coutie andie hem gelast wert binnen acht dage waarde infiitaite deses te verscribeeren omme het selve gesien voorts o t’versoeck bij desen gedaen gedisont te woerden als naar behoeoren gedaen bij de heere Adriaen Pau heere van Bennebroeck ende Cornelis Aanius als comisssarisse ter on.. van .. gecommitteert op den 16^e septemb. 1661 ende onder stont Adr. Pots

Wt gegeven voor copiye ende hebben ick ondergeschr. By sel vanden ed. hove van Holl[an]t ver.. de orgemelt. Deses naer sijnen somme ende is houde geexp.. ten huijse vandien gemelte heer .. van den Hove ende Hoogenvierschaere van Hollant, ende  van wegens de soo … naer den voorschreven app[ellan]t te reguieeren

Actum den 5^e novemb[er] 1661, by mij H. van Vessem

STUK J

Verbael / J / A Copmoijer

Uijt crachte van seecker appoinctement commissariael vande Hove van Hollandt indate den tiende december XVI vier ende sestich, sijn op den elfden daeraenvolgende voor ons Adriaen Pauw, heer van Bennebroeck ende Cornelis Fannius, raeden inde voors[chreven] Hove, hebbende tot adju[dan]t Willem Dedel s[ubstituu]t griffier in deselve Hove gecompareert Adriaen Copmoijer als procureur van Paulus Reimers imp[etran]t in cas van arrest ende van actie ter eenre. Ende Maerten Kemels als procureur van Cornelis van Groenevelt gearresteerde ende ged[aagd]e int voors[chreven] cas, geadsisteert met mr. Nicolaes vander Hoeck, sijn ad[vocaa]t ter andere sijde.

De voorn[oemde] Copmoijer versoeckt obedientie, de voorn[oemde] Kemels obedieert behoudens exceptie ende defensie de voorn[oemde] Copmoijier versoecht daerop comdemnatie.

De voorn[oemde] Copmoijer dede seggen dat de de ged[aagd]de op den XXIe octob. 1652 binnen Franckfurt heeft gepasseert seeckere ample procuratie op sijne huijsvrouw, dewelcke wederom uijt crachte vande clausule van substitutie daerinne vermelt op den XVIIIen november daeraenvolgende voor notaris ende getuigen procuratie heeft verleden op Maria Sasbout huijsvrouw vande imp[etran]t welcke des imp[etran]ts huijsvrouw daeghs daeraen op den XIXen derselver maent aende husvrouw vande ged[aagd]e heeft aengetelt een somme van twaelff hondert guldens, volgens de obligatie daer van sijnde inhoudende stipulatie van interest tegens vier ten hondert int jaer, ende dat op hope dat sij het voors[chreven] capitael ende interessen uijt crachte van[den] v[oor]s[chreven] procuratie vande debiteuren vande ged[aagd]e souden kunnen invorderen welcke hoope soodanigh is gefailleert dat daer van niet meer suijvers ende is gecomen als ontrent negenhondert guldens eens, voor de lichtinge van seven hondert guldens vandien den imp[etran]t noch genootsaeckt is geweest sich selven te constitueren als borge mits welcke redenen ende andere in tijden ende wijlen breder te deduceren, den voorn[oemde] Copmoijer in qualitate als boven concludeert dat het arrest als wet ende te rechte gedaen stadt houden ende volcomen effect sorteren sal ende dat de ged[aag]de sal kennen ofte ontkennen sal ten bonafide de v[oor]s[chreven] schriftelijcke obligatie ende voorts bij sententie van desen hove gecond[emneer]t werden de v[oor]s[chreven] twaelff hondert guldens capitael metten interessen vandien t’sedert den v[oor]s[chreven] XIXe november 1652 tot d’effectuele voldoeninge toe, aenden imp[etran]t op te leggen ende betalen ende bij provisie te namptiseren afslaende de v[oor]s[chreven] negen hondert guldens ofte soo veel minder als affslagen moet strecken dat van gelijcke den ged[aag]de gecond[emneer]t sal werden den imp[etran]t vanden v[oor]s[chreven] geinterponeerde borchtochte te indemneren costeloos ende schadeloos te houden, makende eijsch van costen schaden ende interessen ofte tot anderen ende.

De voon[oemde] Kemels afslaende de middelen vanden imp[ertran]ts conclusie bij denegatie ende impertinentie oncludeert tot sub ende obreptie ter fine van niet ontfankel[ijk] ende bij ordine dat de imp[etran]t sijnen eijsch ende conclusie mitsg[ade]rs versochte provisie sal werden ontseijt maer ter contrarie gecond[emneer]t tarrest als qual[iteit?] ende t’ontrechte gedaen costeloos ende schadeloos aff te doen ten minsten bij provisie houder cautie maeckende eijsch van costen.

De voor[noemde] Copmoijer persisteert voor repl[iek] soo ter principalen als bij sijne versochte provisie.

De voorn[oemde] Kemels persisteert voor dupl[iek]

T Hoff ord[ineer]t dese seack op morgen ter rolle te bepleijten.

Op den XXII januarij 1665 sijn wederom voor ons commissarissen gecomp[eteer]t de voors[chreven] pr[ocureur]s geadsisteert alsvooren,

Ende sijn parthijen vragen dese saeck te beschrijven bij memorien te leveren te XIIII daegen inde – op pene van versteecken

Uijtgegeven voor copije bij mij [ondertekend:] W Dedel 1665.

STUK K

Verbael, Maria Sasbout als procuratie hebbende van Paulus Reijmers haren man / K /  Copmoijer p[rocureu]r

Uijt crachte van seecker appoinctement commissariael van de Hove van Hollandt indate den XIXe december XVI C. vier en sestich sijn opden XXIIIe daeraenvolgen[de] voor ons Aelbrecht Nierop, ende Johan van den Honert raeden in de voorsch[reven] hove, hebbende tot adjunct Willem Dedel s[ubstituu]t griffier in deselve Hove gecompareert Maria Sasbout als procuratie hebbende van Paulus Reijmersen haren man imp[etran]t van mand[emen]t van arrest ende R.A. geadsisteert met mr. Anthonij vanden Neerve, ende Adriaen Copmoijer haer ad[vocaa]t ende procureur ter eenre, Ende Cornelis van Groenevelt gearresteerde ende ged[aagd]e int voors[chreven] cas geadsisteert met mr. Nicolaes vander Hoeck, ende Maerten Kemels sijn ad[vocaa]t ende procureur ter andere sijde.

De voorn[oemde] Kemels verclaert te vreden te sijn te stellen cautie juratoir ende cautie ter somme van twee hondert guldens subject dese hove, mitsgaders noch te verbinden seeckere pretentie die hij heeft tot laste van Harmanus Meijer waer over hij alrede vonnisse vanden gerechte van E.E.ee[?] tot sijnen voordeel heeft geobtineert, ende daervan bijden voors[chreven] Meijer is geprovoceert omt gewijsde vanden selven hove te voldoen onder beneficie ende bij refuijs vandien persisteert bij sijne conclusie ende versochte provisie voordesen ten verbale gedaen.

De voorn[oemde] Copmoijer refuseert de presentatie als captieus ende insuffisant, persisteert ins gelijcx bij sijne conclusie voor desen ter verbale mede gedaen.

Ende hebben wij commissarissen den gearresteerde bij provisie uijt sijne detentie onder beneficie vande voors[chreven] presentatie ontslagen mits bij hem verschoten werden de costen soo inde Castelijnijie als hier opde voorpoorte verteert.

Ende heeft de voors[chreven] gearresteerde onder eede belooft swoonsdach post ijdam wederom voor ons commissarissen te compareren.

Ende is ter selven dage [= 23 december] voor ons commissarissen hebbende der selver adjuncte gecompe[reert] Pleuntje Jacobs van Groenevelt wed[uw]e van Sacharias Vosdingen ende heeft haer geconstitueert als borge ende principael onder renunchiatie vande beneficie ordinis et excussionis. Mitsgaders Senatus-Consulti Velliani vanden effecten vandien wel onderricht sijnde voorde voor[schreven] gearresteerde ende dat voor het voors[chreven] gewijsde ter somme van tweehondert guldens tot naercominge vant gene voor[schreven] is. Soo verbinde sij comparante haer persoon ende goederen present ende toecomende subjecterende deselve die judicatuijre van desen hoven.

Noch compareerende de voorsch[reven] gearresteerde ende verclaerde voort voors[chreven] gewijsde te verbinden ende affecteren soodanige pretentie als hier vooren staet gespecificeert.

Uijtgegeven voor copije bij mij W. v. Dedel 1665.

Acte van Gedient

[Boven:] Copmoijer[,] J. van Mierop

Op ten dach van huyden compareerde voorden Hove van Hollant Adrian Copmoijer als procureur van Paulus Reymers imp[etran]t van arrest ende R.A. ende diender van memorie op enden jegens Cornelis van Groenevelt ged[aagd]e int v[oor]s[chreven] cas. Ende seyde Maerten Kemels als procureur van v[oor]s[chreven] ged[aagd]e tijdinge te hebben dat sijn mr. niet meer in levende lijve te sijn ende dienvolgende sijn procuratie comt te cesseren, waer van voorn[oemde] Copmoijer versochte acte, Hoff niettemin admitteert Copmoijer te mogen tot sijne pericule dienen dienvolgen diende Copmoijer van sijne v[oor]s[chreven] memorien. Gedaen inden Hage den XXIII martii XVI vijff ende sestich.

I